gebelik ve sorunları

[cicek]

13. Hafta

Uterusunuz artık pelvisten (pelvis uterusun ve diğer genital organların bulunduğu kemik çatınızdır), yukarı doğru hareket etmeye başlar. Böylece mesane üzerindeki baskı ortadan kalkar ve sık idrara çıkma şikayetleriniz hafifler.

Bulantılar bu haftadan itibaren artık azalmaya başlarlar ve yorgunluk şikayeti de azalır.

Ancak bu haftalarda kan hacminin artmasına bağlı olarak baş ağrısı şikayetlerinizde artış ortaya çıkabilir.

Bebeğin tüm organları artık oluşmuştur. Bu haftadan itibaren yapısı ve işlevleri belirlenmiş olan organlar artık hacim olarak büyümeye başlarlar. Parmaklarda tırnaklar ortaya çıkmıştır ve saç ve tırnaklar uzamaya başlar. Barsakta peristaltik sindirim hareketleri başlamıştır.

Bebeğiniz bu haftadan itibaren artık parmağını da emmeye başlar.

Bu haftadan itibaren bebeğinizin kalp atışları 120-140/dk. arasındadır ve doğuma kadar da bu hızda atmaya devam eder.

Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu 7 cm. ve ağırlığı tam 14 gram

[cicek]

14. Hafta

İkinci trimester gebeliğinizde en çok rahat edeceğiniz dönemdir. Gebeliğin erken dönemlerinde ortaya çıkan şikayetlerin önemli bir kısmı kaybolmuş ve vücut gebeliğe uyum sağlamıştır. Yorgunluğunuz devam ediyorsa istirahat etmeye devam etmelisiniz.

Gebelik hormonlarınız bu gebelik haftasında artık maksimum seviyeye ulaşmışlardır ve daha fazla artış göstermezler. Bu da bulantılarınızın ve yorgunluk hissinizin kaybolacağı, kendinizi daha rahat hissedeceğiniz anlamına gelir.

Bu gebelik haftasından itibaren progesteron hormonunun etkisiyle tüm düz kaslarda oluşan genel gevşeme barsak hareketlerinin de azalmasına neden olacağından kabızlık şikayeti ortaya çıkabilir.

Büyüyen uterusun kalın barsak üzerindeki baskısı da bu şikayeti artırabilir. Lifli besinlerden zengin beslenmeli, tuvalet ihtiyacınızı ertelememelisiniz. Kabızlık şikayetiniz sizi çok rahatsız ederse doktorunuzun önerisine göre çeşitli ilaçları kullanabilirsiniz.

Pratik öneri: Bir anne adayı için en güzel kahvaltı: cornflakes+yulaf ezmesi+süt+az miktarda şeker (süt yerine meyve suyu da olabilir). Bu karışım lif oranı yüksek (kabızlığa karşı oldukça etkili), B vitamininden zengin, süt kullanırsanız kalsiyum içeriği yüksek, meyve suyu kullanırsanız. C vitamini içeriği yüksek bir karışımdır.

Bu gebelik haftasından itibaren göğüslerinizde ve karnınızdaki toplardamarların daha da genişlemiş olduğunu fark edebilirsiniz. Meme uçlarınız büyür ve rengi koyulaşmaya başlar. Meme dokusu emzirme için yapmaya başladığı hazırlıkları hızlandırmaktadır.

Bebeğiniz bu haftadan itibaren solunum yapma çalışmalarına hız verir. Gözler ve kulaklar gelişimini sürdürmekte, boyun uzamaktadır. Bebeğin başı daha da hareketlenmiş ve çenesine yaslanmış sabit pozisyonundan kurtulmuştur. Bebeğiniz artık ellerini ve ayaklarını kendi isteğine göre serbestçe hareket ettirmektedir.

Bebeğinizin kalp atışları bu dönemde doppler cihazı yardımıyla (dikkat: burada kastedilen doppler cihazı ultrasonda kullanılan doppler değil, kalp atışlarını duymaya yarayan ufak bir el aletidir) duyulabilir.

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 10 cm. ve ağırlığı tam 45 gram!

[cicek]

15. Hafta

Uterusunuzu artık dışarıdan elle hissedebilirsiniz. Elinizi karnınıza koyduğunuzda elinize top gibi, yumuşak bir kitle gelecektir. İşte bebeğiniz buradadır. Birkaç hafta içinde varlığını yeterince belli edecektir merak etmeyin. Bu arada "kız mı? ; erkek mi?" soruları ve spekulasyonlar da çoğaldı muhtemelen. Herkes ve özellikle de büyükleriniz farklı şeyler söylüyor.

Bebeğinizin kemik ve kas dokusu bu gebelik haftasından itibaren biraz daha hızlı gelişmeye başlar. Cildi bu haftada çok ince ve şeffaftır, ve cilt yüzeyinde belirgin damar yapıları izlenir. Lanugo adı verilen ipeksi cilt tüyleri de bu haftadan itibaren gelişmeye başlar. Bu tüyler 26. haftaya kadar varlığını sürdürür.

Soldaki ultrasonda bebeğin yüzü ve göz boşluğunun içinde lens (mercek) yapısı görülmektedir.

Bu gebelik haftasında yapılan bir ultrasonda erkek bebeklerin testis ve penislerinin görülmesiyle %100 doğrulukla cinsiyet belirlenebilir. Ancak elbette gebeliğin daha ileri haftalarına kadar ve hatta bebek doğana kadar cinsiyeti belirlenemeyen bebekler de olabilir. Bu, bir yandan bebeğin pozisyonuyla, öte yandan cinsiyetiyle (kız bebekler daha geç tanınır), ilgilidir.


Su içiyorsunuz değil mi? Su, doku metabolizmasının vazgeçilmez bir öğesidir ve bu özellikleriyle aslında bir besin maddesi olarak görülebilir. Günde en az 8 bardak su içmeye özen gösterin. Bu miktar yaz aylarında artmalıdır.

Pratik olarak söylemek gerekirse: idrar renginizin koyu sarı olması (enfeksiyon gibi bir sorun yoksa) suyu az içtiğinizin en önemli göstergesidir!

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 12 cm. ve ağırlığı tam 74 gram!

[cicek]

16. Hafta

Bu haftalardan itibaren yüzünüzde ve vücudunuzun güneşe maruz kalan bölgelerinde lekelenmeler oluşmaya başlayabilir. Kanda artan östrojen hormonunun cilt rengini sağlayan pigment üretici hücreler üzerindeki etkisi nedeniyle oluşan bu lekelenmeler genellikle kalıcı değildirler. Ancak cildin derin tabakalarında oluşmuşlarsa doğum sonrası giderilmeleri için ileri teknikler kullanılması gerekebilir.

Güneşe çıktığınızda koruyuculuğu yüksek güneş kremleri kullanarak bu lekelerin oluşumunu büyük oranda engelleyebilirsiniz. Bu lekeleri makyajla kapatmanızda bir sakınca yoktur.

Damarlarınızdaki toplam kan miktarı tüm gebelik boyunca, gebelik öncesine göre %40-50 oranında artar. Bu artış gebeliğin en erken dönemlerinde başlar ve 16. haftada hızlanır. Kan miktarının bu kadar artmış olması burun tıkanıklığı ve burun kanaması gibi belirtilere neden olabilir.

Artan kan hacmi büyüyen bebeğinizin ihtiyaçlarının karşılanması açısından önemlidir. Bu nedenle kalbiniz daha çok çalışır. Kalbi "sağlam" olan anne adaylarında kalbin daha fazla çalışması bir problem yaratmaz.

Bebeğinizde nöral tüp defekti ve Down sendromu risk belirlemesi yapan Üçlü test, ideal olarak 16-18. gebelik haftaları arasında uygulanır.

Bebeklerin bacakları artık kollarından daha uzundur ve uterus içinde bol miktarda yerleri olduğundan bol bol hareket ederler. Bebeğinizin el ve ayak tırnakları da bu gebelik haftasından itibaren daha da uzar.

Bu haftadan itibaren özellikle daha önceden doğum yapmış anne adayları bebeklerinin hareketlerini hissetmeye başlayabilirler. Bebeğin kemikleri geliştikçe ve kasları güçlendikçe bu hareketler daha iyi hissedilecektir.

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 17 cm. ve ağırlığı tam 110 gram!

[cicek]

17. Hafta

Uterusunuz göbek seviyenize ulaşmak üzere ve bunu elinizle hissedebilirsiniz. Bebeğiniz bu haftadan itibaren önceki haftalara göre daha hızlı kilo almaya ve gelişmeye başladığından muhtemelen siz de biraz daha hızlı kilo almaya başlayacaksınız. Bu döneme kadar anne adayları ortalama olarak 2.5-5 kilo alırlar.

Geçen hafta üçlü testinizi yaptırmadıysanız bu hafta ya da en geç 18. haftanın sonuna kadar yaptırmalısınız.

Üçlü testte risk çıkan anne adaylarına, ya da başka nedenlerle Down sendromu ve/veya nöral tüp defekti yüksek olan anne adaylarına 16-18. gebelik haftaları arasında amniosentez önerilir. Bu, bebeğin içinde yüzdüğü sıvıdan bir enjektör yardımıyla bir örnek alınması işlemidir. Bu sıvıda bebeğinize ait olan hücreler ve diğer bazı maddeler incelenerek kesin tanı konur.

Bebeğin cilt altı yağ depoları bu gebelik haftasından itibaren hızla artmaya başlar. Bebek ve plasenta bu haftada yaklaşık aynı boyutlardadır. Ufacık kalp günde 30 litre kan pompalar. Soldaki görüntü 17. gebelik haftasında bir bebeğin ayağını, Sağdaki görüntü ise yüz profilini belirgin olarak göstermektedir.

Bebeğinizin emme, yutma ve göz kırpma refleksleri de bu gebelik haftalarında ortaya çıkar.

Bebeğinizin hareketlerini hissettiniz mi?

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 18 cm. ve ağırlığı tam 150 gram!

[cicek]

18. Hafta

Gebelikte baş dönmesi, bayılma hissi normal kabul edilebilir. Eğer bu şikayetler sık ortaya çıkmıyorsa ve bilinç kaybı gibi ağır bir durumla sonuçlanmıyorsa gebeliğiniz üzerinde olumsuz bir etkisi olması beklenmez. Gebelik döneminde dolaşım sisteminde ortaya çıkan değişiklikler nedeniyle ani pozisyon değişikliklerine cevap yavaşlar ve bu nedenle ani hareketlerde tansiyon düşebilir. Postural hipotansiyon adı verilen bu durumda ani yapılan ayağa kalkma hareketlerinde tansiyonunuz aniden düşebilir ve buna bağlı belirtiler ortaya çıkabilir.

Bebeğiniz bu haftalarda el ve ayak parmaklarını sık sıkı açıp kapar. Bebeğinizin barsaklarında mekonyum adı verilen ilk dışkı da bu gebelik haftasından itibaren oluşmaya başlar. Erkek bebeklerde prostat gelişimi bu gebelik haftasında başlar ve tamamlanır.

Yandaki ultrason resminde bebeğinizin gözlerini görüyorsunuz. Bu haftada bebeğinizin gözleri nispeten büyüktür ve haftalar ilerledikçe "normale" döner.

Bebek hareketlerini henüz hissedemediyseniz endişeye kapılmayın. Özellikle ilk gebeliğini yaşayan anne adaylarında hareketler 22. haftaya kadar algılanamayabilir. Doktorunuz size ultrasonda bebeğin hareketlerini gösterecektir.

Bebek ilk hareketlerine 8-10. haftada başlar. Oldukça zayıf bu hareketler ultrasonda gözlenebilir. Bağımsız kol ve bacak hareketleri 10. haftada, vücut ve baş hareketleri 16. haftada başlar ve 14. haftada başlayan solunum hareketleri çalışmaları 20-24. haftada hızlanır. Daha önce doğum yapmış olan anne adayları ilk hareketleri 16 hafta kadar erken bir dönemde hissedebilirken ilk doğumunu yapacak olan anne adayları hareketleri 22. haftaya kadar hissedemeyebilirler.

Hissedilen hareket baş ya da kol-bacakların "gerilmesi" şeklinde, vücudun "dönmesi" şeklinde, ya da "tekmeleme" şeklinde olabilir. Uyku-uyanıklık durumuna göre bebek saatte 8-40 arasında hareket yapar. Bunların yalnızca bir saniyeden uzun süren ve güçlü olanları anne tarafından hissedilir. Her bebek baştan itibaren kendine özgü bir hareket etme alışkanlığı geliştirir. "Bebek hareketlerinin azalması" anne tarafından "bebeğin hareket etme alışkanlıklarının" değişmesidir. Bebeğin uyuması 20 dakika kadar kısa 2 saat kadar uzun olabilir ve bu dönemde hareketler oldukça azalır. Ancak önceden oldukça iyi oynayan bir bebeğin bir saat boyunca hiç oynamaması anormal kabul edilmeli ve anne adayı sakin bir köşeye çekilerek bebeğinin hareketlerini tekrar değerlendirmeli, gerekli durumlarda doktoruna danışmalıdır.

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 20 cm. ve ağırlığı tam 210 gram!

[cicek]

19. Hafta

Bu gebelik haftasından itibaren cildinizdeki değişiklikler belirginleşebilir. Bu değişiklikler gebelik hormonları ve gebeliğin mekanik etkileri (uterusun büyümesi) sonucu oluşurlar. Kloazma (gebelik maskesi) adı verilen alın, yanak, burun ve çenede yama tarzında kızarıklıklar özellikle güneşe aşırı maruz kalmanız durumunda belirginleşebilir. Bu lekeler genellikle kalıcı değildirler.

Karnınızın, memelerinizin ve bazı anne adaylarında kalçaların büyümesine bağlı olarak bu bölgelerde çatlaklar oluşmaya başlayabilir. Çatlak olan cilt alanlarında kaşıntılar da sıktır. Cildinizin kuru olması kaşıntı şikayetini artırır. Çatlaklar sıklıkla kalıtsal özelliklere bağlı olarak anne adaylarının %50'sinde oluşurlar. Estetik görüntü bozukluğu yaratacak çatlaklar oldukça enderdir. Badem yağı ya da diğer özel bazı kozmetik ürünlerle çatlak oluşan bölgelerde cildinizin kurumasını ve kaşınmasını önleyebilirsiniz.

Bol sıvı almanız ve sağlıklı beslenmeniz de cilt kuruluğunu önlemede yardımcı olur.

"Çatlak kremleri" cildi nemlendirerek ve esnekliğine katkıda bulunarak çatlakların şiddetini azaltabilirler. Ancak eğer çatlak oluşturmaya eğiliminiz varsa hiç bir ilaç bunu tam olarak önleyemez. Çatlaklar doğum sonrasında kısa zamanda gümüş bir renk alırlar ve kalıcıdırlar.

Bebeğinizin cildi lanugo adı verilen ipeksi tüylerle kaplı. Bu haftadan itibaren vernix caseosa (verniks kazeoza okunur) adlı madde de üretilmeye başlandı. Bu madde beyaz renkli, krem kıvamında ve bebeğinizin cildini kaplayarak koruyan bir maddedir. Bebeğiniz doğduğunda bu maddenin nasıl bir şey olduğunu göreceksiniz. Vernix'in amacı bebeğinizin cildini sürekli olarak maruz kaldığı sıvı ortamdan korumaktır. 9 ay boyunca bir su dolu bir küvette kalsanız cildinizin alacağı şekli düşünebiliyor musunuz?

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 22 cm. ve ağırlığı tam 280 gram!

[cicek]

20. Hafta

Gebeliğin ilk yarısını geride bıraktınız bile. Artık "karnınız" da yavaş yavaş çıkmaya başladı. Uterusunuzu şu anda tam göbek deliğiniz hizasında hissedebilirsiniz. Bundan sonra da her hafta yaklaşık bir santimetre yukarı çıkmaya devam edecek.

Gebeliğin en ilginç yönlerinden biri de 20. gebelik haftasından itibaren normal tekil bir gebelikte fundus-pubis mesafesinin (uterusunuzun üst noktası ile kasıklarınızın ortasında yer alan pubis kemiği arasındaki mesafe) santimetre cinsinden ölçümünün yaklaşık olarak gebelik haftasına tekabül etmesidir.

İsterseniz bir deneme yapabilirsiniz, ancak bunu asla bir takıntı haline getirip ufak-tefek oynamalar için (örneğin 23. haftada yaptığınız ölçümün 22 çıkması gibi) kendinizi üzmeyin.
Bu gebelik haftasından itibaren göbeğinizle pubis arasında kalan orta hat çizgisi de (linea nigra) koyulaşmaya başlar, endişelenmeyin, bu çizgi doğum sonrasında tamamen kaybolacaktır.

Bebeğiniz bu haftalarda aynen yeni doğmuş bir bebek gibi uyku ve uyanıklık dönemlerinden geçer. Bebeğiniz kız ise uterusu bu haftada gelişmeye başlar.



Yukarıdaki resim kalp ve karaciğer seviyesinden alınmış bir ultrason görüntüsüdür. Bebeğinizin safra kesesi üstte ufak siyah boşluk, midesi ise hemen altında daha büyük siyah boşluk şeklinde gözleniyor.

Doktorunuzun size önerdiği demir (ve vitamin) ilacını düzenli olarak almayı unutmayın. Sizin ve bebeğinizin ihtiyacı olan demiri hiç bir gıdayla yeterince alamazsınız.

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 25 cm. ve ağırlığı tam 320 gram!

[cicek]

21. Hafta

Gebeliğin bu aşamasına kadar anne adayları ortalama 5-7.5 kilogram alırlar. Eğer sağlıklı beslendiğinizden ve gereksiz kalori almadığınızdan eminseniz kiloları ve kalorileri ince bir şekilde hesaplamanıza gerek yok. Esas olan bebeğinizin gelişimi ve sizin sağlık durumunuzdur.

Bu gebelik haftasından itibaren özellikle akşamları ayak ve ayak bileklerinizde şişmeler hissedebilirsiniz. Bu şişmelerin nedeni büyüyen uterusun kanı bacaklarınızdan kalbe geri götüren toplardamarlara bası yapmasıdır. Doktor kontrollerinizde bir anormallik saptanmadığı sürece bu şişliklerin klinik açıdan hiçbir önemi yoktur. İstirahat etmeye özen gösterin ve istirahat ederken ayaklarınızı yükseltin.

Ayak şişliklerinin aksine ellerde ve yüzdeki şişlikler ise gebeliğin normal bir bulgusu olarak kabul edilmez ve ileri inceleme gerektiren durumlardır.

Bebeğinizin büyüme hızı bu hafta biraz yavaşlar. Bebeğinizin kalp kası bu haftadan itibaren giderek güçlenmeye ve daha güçlü bir şekilde kan pompalamaya başlar.
Solda miadında bir bebekte plasentanın bulunduğu pozisyonu bebeğin sırtının hemen arkasında, kordon çıkışıyla birlikte görüyorsunuz.


Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu 28 cm. ve ağırlığı yaklaşık 400 gram

[cicek]

22. Hafta

Uterusunuzu artık göbeğinizin iki parmak üstünde rahatlıkla hissedebilirsiniz.

Gebelikte vücudunuzun ağırlık merkezi sürekli olarak değişir ve bu yüzden bel kemikleri de buna uyum sağlamak için biraz zorlanırlar. Kamburunuzu çıkarmadan karnınızı rahatça taşıyabileceğiniz en iyi duruş pozisyonunu belirlemelisiniz.

Bel ağrısı çekiyorsanız daha önce 11. haftada bahsedilen önlemlere ek olarak almanız gereken önlemler şunlardır: Alçak topuklu ayakkabılar tercih edin. Yüksek topuklu ayakkabılar gibi hiç topuğu olmayan düz ayakkabılar da belinizin zorlanmasına neden olabilir.

Günlük yürüyüşler yapmayı ihmal etmeyin.

Oturduğunuzda dizlerinizin kalça seviyenizden yüksek olması için bir tabure kullanın.

Bebeğiniz yaklaşık 500 gram oldu ve sanki gerçek bir insanın ufak bir modeli.). Artık kaşları ve gözkapakları da var ve bu yapıları hareket ettirebiliyor.

Beyinde bu haftadan itibaren gelişme biraz hızlanacak. Bebeğiniz erkekse testisler karın içinden skrotuma inmeye başladı (skrotum testisleri barındıran torbamsı dış genital organdır). Bu süreç 32. haftanın sonuna doğru tamamlanmış olacak.

Bu gebelik haftasında yapılan ayrıntılı bir ultrason bebeğiniz ve diğer gebelik yapılarının durumu hakkında oldukça ayrıntılı bilgiler verebilir.

Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu 29 cm. ve ağırlığı yaklaşık 470 gram!