Yakıt Sistemi ve Yakıtlar

[moments]

YAKIT SİSTEMİ

Yakıt sisteminin görevi yeterli bir hava ve yakıt karışımını motora sağlamaktır Hava-yakıt karışımı motorun üzerindeki yükü karşılamak için belli bir oranda olmalıdır sistemin ana parçaları: yakıt deposu ve kapağı, emisyon kontrolleri, yakıt borusu, yakıt filtresi, karbüratör, emme manifoldu ve depodaki yakıt miktarını gösteren benzin göstergesidir

MOTOR YAKITI

Motor yakıtı hydrojen ve karbondan yapılmıştır Karışım mevcut oksijenle yanıp içindeki ısı enerjisini mekanik enerjiye çevirmektedir Sıvı yakıtlar içten yanmalı motorlar için idealdir çünkü ekonomik olarak üretildikleri gibi yüksek ısı değerlerine sahiptirler kolayca nakledilip saklanabilirler En yaygın örnekleri benzin, gazyağı ve dizel yakıtıdır

Benzinin bir çok avantajları vardır ve buji ateşlemeli içten yanmalı motorlarda en yaygın kullanılan yakıttır

Dizel yakıt benzinden sonra ikinci sıradadır Benzin kadar ucuza maledilmesine rağmen kullanımı dizel motorlarla sınırlıdır

OKTAN NEDİR?

Benzinin patlamaya karşı olan direncine "oktan" denir Asfalt tabanlı ham petrolden üretilen benzin parafin tabanlılardan daha az vuruntu yapar Bütün benzinler bu iki türün karşımından elde edilir Eğer karışımlerı kontrol edilmezse kaliteleri değişir

Oktan dereceleri 50-110 arasında değişir 50 derece üçüncü sınıf yakıtlarda 110 ise uçak yakıtlarındaki değerdir Aldığınız benzin 50 oktan ise yandıkça patlayacak ve pistonlara çekiçle vuruyormuşçasına bir sarsıntı ile kuvvet uygulanacaktır İdeal kuvvet pistonları eşit ve düzenli bir şekilde iten kuvvettir Benzinin oktan derecesi yakıt olmayan kimyasallarla arttırılabilir Bu iş için en iyi kimyasal yakıta eklenen tetra-etil kurşun karışımıdır

Tetra-etil kurşun benzine tümüyle karışıp tamamıyle buharlaşan bir sıvıdır Etilen dibromid tetra-etil kurşunun bujilerde ve supaplarda kurşun oksit birikintiler oluşturmasını engeller Son zamanlarda ise kuşunlu benzinler gittikçe yerini kurşunsuz benzine bırakmış ve yeni üretilen tüm araçlarda katalik konverter standart ekipman haline gelmiştir

YAKIT DEPOSU

Bütün modern yakıt sistemleri yakıtı bir pompa ile beslerler Böylece benzin deposu genelde aracın arkasında bulunmaktadır Deponun giriş ve çıkış boruları vardır Çıkış borusu genelde deponun üzerinde veya yan tarafında bulunur Borunun ucu deponun alt yüzeyinden 1 cm kadar yukarıda tasarlanmıştır, böylece depoda oluşabilecek veya satın alınan benzindeki tortular direk karbüratöre gönderilmemiş olur

YAKIT FİLTRESİ

Karbüratör ve enjeksiyonsistemlerinde birçok jetler ve küçük kanallar bulunduğu için temiz yakıt aracınız için çok önemlidir Temizliğin garantilenmesi için yakıt hattı üzerine yakıt filtresi konulmuştur Yakıt filtresi benzin deposu ile karbüratör arasında bulunmalıdır Kirli parçalar akaryakıt tankerlerinde, benzin istasyonu tanklarında oluşan pastan kaynaklanır Su ise yakıt tanklarında yoğunlaşan buhardan oluşur

YAKIT POMPASI

Yakıt pompasının üç görevi vardır: motora çalışması için gerekli olan yakıtı sağlamak, yakıtın kaynamasını engellemek için karbüratör ve pompa arasında yeterli basınç sağlamak, ve buhar kilitlemesini engellemek Aşırı basınç karbüratör şamandra iğnesini yerinden çıkarıp taşma kısmında çok benzin dolmasına sebep olur Sonucunda ise aracınız çok yakıt tüketir Yakıt pompaları "mekanik" ve "elektronik" olmak üzere iki türlüdür

HAVA FİLTRESİ

Hava filtreleri içeri alınan havadaki toz ve diğer zerreciklerin karbüratörün içine girmesini engeller Binlerce metreküp havanın silindirlerden geçtiğini düşünürseniz aracınızın hava filtresinin önemini anlarsınız

YAKIT BORULARI

Yakıt boruları bütün yakıt sisteminin parçalarını birleştiren çelik veya bakırdan imal edilmiştir

Yakıt boruları, egsoz boruları, susturucular ve manifolddan uzak olmalıdır, bu şekilde aşırı sıcaktan dolayı boğulmanın önüne geçilmiş olur Motora, gövdeye, titreşimin az olduğu başka kısımlara iliştirilebilirler, böylece keskin kenarların sebep olacağı aşınmanın önüne geçilmiş olur

YAKITLAR

Yakıtlara neden katık konur?

Akaryakıtın kalitesini belirleyen etkenlerin başında, kullanılan katıklar gelir Bu katıklar, akaryakıta çeşitli özellikler kazandırmak amacıyla üretilmiş olan ve akaryakıt içerisine belirli oranlarda katılan kimyasal maddelerdir

Ana hatları ile bu katıkları şöyle sıralayabiliriz
- Vuruntu önleyici katıklar
- Oksidasyonu önleyici katıklar
- Pas önleyici katıklar
- Buzlanma önleyici katıklar
- Ateşlemeyi düzenleyici katıklar
- Deterjan ve Gom önleyici katıklar
- Üst piston-segman yağlayıcı katıklar
- Metal aktifliğini önleyici katıklar
- Setan arttırıcı katıklar
- Donma noktasını düşürücü katıklar
- Pas önleyici katıklar

Akaryakıtlara eklenen özel katıklar, depodan motora kadar akaryakıtla temas eden tüm parçalar üzerinde koruyucu etkilere sahiptir

Sağladığı yararlar şunlardır:

Motorun yakıt ve yanma sistemi üzerinde koruyucu bir tabaka oluşmasını sağlar; silindir yüzeylerinde, manifoldda ve enjektörlerde oluşan karbon birikintilerini ve tortuları parçalayıp temizler Buna bağlı olarak motorun ömrü uzar, akaryakıt düzenli ve tam yandığı için, tasarruf sağlanır

Motorun hava ile temas eden parçaları üzerinde koruyucu bir tabaka oluşmasını sağlar ve temas sonucu ortaya çıkması muhtemel paslanmaları önler

Hidrokarbon kökenli kimyasal maddelerin zaman içerisinde motorun metal yüzeyleri üzerinde oluşturacağı aşınmayı büyük ölçüde engeller

Akaryakıt, pompa tabancasından araç deposuna hızla pompalanırken köpürme meydana getirir; bu durum ise akışın kesilmesine sebep olur Ancak kullanılan katıklar köpürmeyi engelleyerek yakıtta hava kabarcıkları oluşmasına mani olur

Motorun temiz kalmasını, korunmasını ve performansının artmasını sağlar Uzun süreli kullanımlardan sonra bile motorun temiz kalmasına ve düzenli çalışmasına yardımcı olur

Egzoz gazlarının olumsuz etkilerini minimum seviyede tutar Egzozdan çıkan, havayı kirleten atık gazlar azalır

Akaryakıtın sağlıklı yanmasını sağlayarak, kurum ve tortu oluşmasını önler Karbüratörün, enjektör memelerinin ve emme subaplarının daima temiz kalmasını sağlar

Avrupa standartlarında katıklı akaryakıt Türkiye'ye 1993 yılında gelmiş, Türk tüketicisi, bugün daha yeni yaygınlaşmaya başlayan dördüncü nesil katıklı akaryakıtla ise 1995 yılında tanışmıştır

Akaryakıt, dört ayrı katıkla zenginleştirilmektedir:

1 Oksidasyon Önleyici Katıklar
Motor parçalarını tehdit eden önemli etken,parçaların havayla temas etmesi sonucunda oluşan oksidasyon,yani paslanmadır Bu katıklar, motor parçaları üzerinde koruyucu bir tabaka oluşturarak,paslanmaya karşı motoru korur

2 Korozyon Önleyici Katıklar
Kimyasal maddelerin metal yüzeyler üzerinde oluşturduğu aşınmaya korozyon adı verilir Akaryakıtın içeriğinde bulunan ya da yanma sonucu oluşam kimyasal maddeler, zaman içinde motor parçaları üzerinde aşınmaya neden olur ve bunun sonucunda yakır sisteminde delinmeler oluşabilir yada paslanmış parçacıklar yüzeyden kopup tıkanmalara neden olabilirBu da, motorun ömrünü kısaltır Bu katıklar motor parçaları üzerinde koruyucu tabaka oluşturarak, kimyasal maddelerin olumsuz etkilerini azaltır Korozyon önleyici katıklar, hem ana depo ve pompalarını, hem yanma sistemini korur

3 Köpürme Önleyici Katıklar
İşlem görmemiş akaryakıt, otomatik pompa tabancasından araç deposuna hızla pompalanırken köpürür Bu yüzden otomatik pompa tabancası, depo tam dolmadan akışı keserBu da az yakıt alınması ya da yakıt alma işleminin uzaması anlamına gelir Ayrıca, köpüren yakıtın depodan taşma riski vardır Bu katıklar,yakıt yanma halindeyken, içerisinde hava kabarcıkları oluşmasını önleyerek,düzenli akış sağlar

4 Deterjan Katıklar
Yakıt ve yanma sistemindeki küçük bir tıkanıklık bile,akaryakıtın püskürtme yönünü büyük ölçüde etkileyebilir Bu da aracın zor çalışması,teklemesi,güç kaybetmesi,fazla yakıt harcaması ve zararlı egzoz gazlarının artması gibi sorunlara yol açabilir Bu katıklar,yakıt ve yanma sistemi parçaları üzerinde koruyucu bir tabaka oluşturarak,yakıt ve yağ kaynaklı karbon birikintilerinin oluşmasını önler ve mevcut birikintileri temizler