$ifalı Bitkiler

[moments]

Acıbakla:
( Lupine / Lupin / Lupine) 10-100 cm yüksekliginde, xxx tüylü, bir senelik bitkiler Yapraklar el seklinde parçali, uzun sapli, 5-9 yaprakçiklidir Çiçekleri dik salkim durumunda, beyaz veya mavimsi renkli, çiçek taç yapragi kelebek seklindedir Yahudi baklasi diye de taninir

Türkiye’de yetistigi yerler: Akdeniz bölgesi, Bursa, Antalya ve Konya çevreleridir

Memleketimizde üç türü bulunmaktadir
Beyaz yahudi baklasi: Beyaz çiçeklidir 120 cm kadar yükseklikte, bir yillik bir bitkidir
Sari çiçekli yahudi baklasi: Vatani, Orta ve Güney Avrupa’dir
Mavi çiçekli yahudi baklasi: Vatani, Akdeniz çevresi memleketleridir
Kullanildigi yerler: Tohumlarinin idrar söktürücü, kan temizleyici ve kurt düsürücü tesiri vardir Bazi türlerinin kavrulmus tohumlari “sebze kahvesi” ismiyle kahve yerine kullanilmaktadir Fakat alkaloid tasiyan türlerinin bu sekilde kullanilmasi tehlikelidir

Acıçigdem:
( Herbstzeitlose / Krokus / Colchique / Colchicum / Autumn crocuses) Boyu 10-30 cm yükseklige ulasan, otsu ve yumrulu bir bitki Sonbaharda morumsu pembe renkli, 6 parçali çiçekler açar Yaprak ve meyvalari ise ilkbaharda ortaya çikar Sonbaharda çiçek açtigindan dolayi halk arasinda “güz çigdemi” olarak da bilinir

Türkiye’de yetistigi yerler: Türkiye’de pek bulunmaz Avrupa’nin sulak çayirlarinda bol miktarda yetisir

Kullanildigi yerler: Tibbi önemi haiz bir bitkidir Kullanilan kismi yumru ve tohumlaridir Tohum ve yumrularin idrar arttirici, terletici, müshil ve romatizma agrilarini dindirici etkisi vardir Alkaloitlerin çok yüksek zehirleyici özelligi oldugundan, bu droglar, dahilen ancak hekim kontrolünde kullanilabilir Eskiden halk arasinda romatizma agrilarini dindirmek için haricen kullanilirdi Bunun için bir tutam aci çigdem tohumu, 2-3 dis sarmisak ile havanda iyice dövülür Elde edilen sulu kisim da bir tülbente emdirilip, agriyan kisma sarilir Bu pansuman birkaç gün arka arkaya tekrarlanir

Adamotu:
(Alraunwurzel / Mandragore / Mandrake) Mavimsi-mor renkli çiçekler açan, rozet yaprakli ve kazik köklü çok yillik otsu bir bitki Kökleri insana benzedigi için, bu isim verilmistir

Türkiye’de yetistigi yerler: Bati ve Güney Anadolu

Kullanildigi yerler: Kökleri % 0,3 oraninda Hiyosiyaminlerle Skopolamin alkaloitlerini tasir Bundan dolayi zehirli bir bitkidir Agri kesici, yatistirici, cinsel gücü arttirici etkileri vardir Halen tedavide çesitli preparatlarin terkibinde kullanilmaktadir Rastgele kullanildiginda zararli olur

Adasoğanı:
(Scille / Scillae bulbus / Sea onion / Urginea maritima) Zambakgillerden bir çesit bitkidir Yapraklari uzun serit seklindedir Çiçekleri yesil ve beyaz damarlidir 2 kilogram kadar olan sogan kismi, yapraklarinin altindadir Aci ve zehirlidir 7,5 gram adasogani, bir insani rahatça öldürebilirTazeyken kullanilmaz Aksi halde zehirlenme ve kusmalara yol açar Soganin etli olan orta kismi, dilimlenerek kurutulur Sonra dövülüp toz haline getirilir Çok iyi bilmeden kullanilmamalidir

Kullanildigi yerlerdrar söktürür Kalp hastalarinda vücudda biriken suyu bosaltir Azotemiyi azaltir Böbrek hastalari kullanmamalidir

Ahlat:
(Yabanarmudu / Piraster / Pirus elaegrifolia / Wild pear-tree / Poirier sauvage) Gülgillerden, kendi kendine yetisen ve üzerine armut asilanan bir agaçtir Yemisi iyice olgunlastiktan sonra yenir

Kullanildigi yerler: Meyveleri ishal keser Zehirli hayvan sokmalarinda, filizi ezilip yaraya sürülür

Ahududu:
(Himbeere / Framboise Common / Rasberry bush) Agaç çilegi ve sultan bögürtleni olarak taninir Haziran-temmuz aylari arasinda beyazimtrak renkli çiçekler açan, 30-150 cm boyunda, çok senelik, dikenli, çali görünüsünde bir bitkidir Daglik mintikalarin orman ve korularinda tesadüf edilir Gövdesi dalli, dikenli ve yatiktir Yapraklari 3-5 parçali, sivri uçlu, yaprak sapi kivrik dikenlidir Çiçekler ekseriya dallarin ucunda 5-10 çiçekli salkim halindedirler Meyvesi etli ve birçok eriksi tipli meyvelerin biraraya gelmesi ile meydana gelmis, küre biçiminde, kirmizi renkli ve güzel kokuludur Meyveleri temmuz ve agustos aylarinda olgunlasir Çogu çesitleri bahçelerde yetistirilir Umumiyetle sonbaharda 1-1,5 m aralik birakilmak suretiyle dikilir Ahudutlari her 6-7 senede bir yenilenmelidir

Türkiye’de yetistigi yerler: Ege, Marmara, Karadeniz bölgeleri

Kullanildigi yerler: Kullanilan kismi, meyve, çiçek ve yapraklaridir Meyveler tamamen olgunlastiklari zaman toplanir Yapraklarinda tanen, meyvelerinde ise organik asitler (malik asit, sitrik asit vs) seker, pektin, uçucu ve sabit yaglar bulunmaktadir Yapraklari bogaz hastaliklarinda gargara için kullanilir Çiçeklerinden romatizma ve nikris (gut) hastaliklarinda faydalanilir Taze olarak, seker ve böbrek hastaliklarinda perhiz yiyecegi olarak istifade edilir Halk arasinda ishal ve atesli hastaliklara karsi tavsiye edilir






Akdiken:
(Gemeiner Kreuzdorn / Nerprun Alaterne / Common Buckthorn) Mayis-haziran aylarinda, sari-yesil renkli, küçük çiçekler açan bodur bir agaç Orman ve koru kenarlarinda bulunur Dallari karsilikli, uçlari diken halindedir Yapraklari karsilikli ve saplidir Çiçekler küçük demetler halinde bir araya toplanmistir Küre seklinde ve bezelye büyüklügündeki meyvasi evvela yesil, olgunlukta morumsu-siyah renk alir

Türkiye’de yetistigi yerler: Bolu ve Trabzon civari

Kullanildigi yerler: Bitkinin kullanilan kismi taze meyvalaridir Meyvelerinde yag, renkli maddeler, seker ve glikoz vardir Iyi bir müshildir Surubu yapilir Müshil ilaci olarak kullanilir Bunlardan baska meyvelerinen yesil bir boya da hazirlanir Memleketimizde yetismekte olan bir Akdiken çesidi de “Cehri” adiyla anilir Bu cins sadece memleketimizde yetisir

Anason:
(Anis / Anis / Anise) Haziran-agustos aylarinda, beyaz renkli çiçekler açan, 50-60 cm yüksekliginde, bir senelik bitki Gövde dik, silindir biçiminde, içi bos, çok dalli, tüylü ve üstü çizgilidir Alt yapraklari uzun sapli, oval veya kalb biçimindedir Çiçekler bilesik semsiyelerde toplanmislardir Meyveleri armut seklinde küçük, üzeri tüylü, yesilimsi sari renklidirBasta Ege bölgesi olmak üzere bütün Anadolu’da bahçelerde yetistirilir Kültür anasonunun vataninin Anadolu oldugu tahmin edilmektedirMeyvalarinda nisasta, müsilaj, sabit ve uçucu yag bulunmaktadir Uçucu yag miktarlari bitkinin cinsine ve yetistigi yerin sartlarina baglidir Uçucu yagin % 80-90’i anetoldür Anetol, zehir etkili fakat bu etkisi çok olmayan bir maddedir Meyvelerinden su buhari distilasyonu ile elde edilen anason yagi, hemen hemen renksiz ve karakteristik kokuludur Anason tipta midevi, bagirsak gazlarinin tesekkülünü önleyici, hazmi kolaylastirici ve gögüs yumusatici olarak kullanilir Ayrica nefes darligi, öksürük ve kalb çarpintisi rahatsizliklarinda da etkilidir Anason yüksek dozda alindiginda bas agrisi, uyusukluk, görme zorlugu yapar Daimi kullananlarda anisizm hastaligina sebeb olur Bilhassa çocuklara uyku vermede, midede tesekkül eden gazlari gidermede çok faydalidir Bebekler için bir çay kasigi tohum bir bardak suya olmak üzere çay olarak hazirlanir Yemeklerden önce veya süte katilarak bir kaç çay kasigi verilir Büyükler % 1-2’lik çayini günde 2-3 bardak alabilir

Türkiye’de yetistigi yerler: Bütün Anadolu

Kullanildigi yerler: Kullanilan kismi, meyvalari ve yapraklaridir Meyveleri tamamen olgunlastiktan sonra toplanir ve gölgede kurutulur Hazmi kolaylastirir Istahsizligi giderir Mide ve barsak gazlarini söktürür Idrar artirir Migren agrilarini keser Astim, nefes darligi ve bronsitte görülen sikayetleri giderir

Andızotu:
(Atgözü / Kizilagaç / Inula / Inula helenium / Annuèe inule) Bilesikgillerden, menli yerlerde yetisen, 1 metre kadar sapi olan bir çesit ottur Yapraklari büyük, yumusak ve yuvarlaktir Çiçekleri sari renkte olup, aci ve kokuludur Kökü kalindir Meyveleri küçük, fistik kozalagina benzer

Kullanildigi yerler: Mideyi kuvvetlendirir Balgam söker Mikroplari öldürür Vücudda biriken tuzu atar Üremi, nefrit, sistit, Idrar yollari hastaliklarinda faydalidir Nefes darligini giderir Karaciger hastaliklarini tedavi eder Kasintilari keser Fazla kullanildigi zaman, mide bulantisi yapar
Ararot:
(Maranta nisastasi / Arrow-root) Sicak iklimlerde yetisen "Maranta" adli kamistan veya ona benzer baska bitkilerin köklerinden çikarilan beyaz bir tozdur Nisastadan daha incedir Kokusu ve tadi yoktur

Kullanildigi yerler: Çocuk mamasi yapiminda kullanilir Süt çocuklarina ve nekahat dönemindeki hastalara verilir Hastaliklardan sonra görülen halsizlikleri giderir