EKONOMİ VE TİCARET

[moments]

EKONOMİ VE TİCARET
Suriye'nin 1990'lı yılların başından itibaren dışa açılma gayretlerine paralel olarak, dış ticaretinde de önemli gelişmeler gözlenmektedir. Uzun yıllardan beri devlet ağırlıklı bir yapı sergileyen ekonomide özel sektörün ağırlığı henüz istenen düzeylere ulaşmış değildir.
Suriye dış ticaretinin 2/3'ü (2-2,5 milyar $) halen devlet tarafından gerçekleştirilmektedir. Suriye'nin dış ticaret politikaları ithal ikamesine yönelik olup, ülkede üretilen mamullerin ve tüketim mallarının ithali genelde yasaktır. İthal edilen mamul maddelerin gümrük oranları ise yüksektir. Dış ticaret ve kambiyo işlemleri uzun ve karmaşık uygulamaları içermektedir. İthalat ve ihracat lisansa bağlıdır. Özel sektör kendi kıt imkanları çerçevesinde, dış ticaret politikalarının elverdiği ölçüde ve küçük boyutlarda, dış ticaretle iştigal etmektedir. Özellikle iç pazara yönelik gıda, tekstil, kimya gibi sektörlerde, genellikle ham madde veya yarı mamul maddeler ithal etmektedir.

Halkın satın alma gücü zayıftır. Özel sektör, ithalatını (bu sektöre tanınan imkanlar çerçevesinde) genellikle ihracattan kazandıkları dövizlerle veya diğer firmaların ihracattan kazandıkları ve kullanmadıkları dövizleri satın alarak karşılamaktadırlar. Devlet kendi döviz kaynaklarından ithalatçıya döviz tahsis etmemektedir.Bankacılık hizmetleri gelişmemiştir. Döviz transferleri devletin kontrolünde yürütülmektedir. Yabancı bankaların şube açma imkanları yoktur. Akreditifler 3. Ülkelerden açılmaktadır. Bütün bu olumsuz şartlara rağmen Suriye'de özel sektör aktif bir faaliyet göstermektedir. Bölge ülkeleriyle yakın ve sıkı işbirliği içindedirler. Suriye Arap ülkeleri ile yakın işbirliği içindedir. Arap Ortak pazarı kurulumasında öncülük etmektedir. Bu çerçevede, 1999 yılından itibaren Lübnan ile gümrük indirimine gitmiştir. Her yıl % 25 oranında karşılıklı olarak indirilecek olan gümrük vergileri 2002 yılıda sıfırlanacaktır.

Ortadoğu Barış Sürecinin sonuçlanmasından sonra, başta AB ülkeleri olmak üzere gelişmiş ülkeler bölgede ortak yatırımlara ağırlık vereceklerdir.Bu çerçevede, gelişmiş batılı ülkelerden Suriye'ye gelen ticari heyetlerin ziyaretleri hızlanmış bulunmaktadır. Yatırm Teşvik konunu ile ülkede yabancı yatırımlar özendirilmektedir. Yabancı sermaye yatrırımları özellikle AB ülkelerine aittir. Suriye ihracatının yarıdan fazlasını petrol ve petrol ürünleri oluşturmaktadır.. Son yıllardaki dünya petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak, Suriye'nin ihracat gelirleri azalmış, sanayileşme ve yatırım politikaları doğrultusunda, ithalatı artmış ve dış ticareti açık vermeye başlamıştır. 1997 yılı başlarından itibaren ekonomide görülen durgunluğa paralel olarak ithalat azalmıştır. Ekonomik durgunluk Rusya ve krizinden de olumsuz etkilenmiş olup, ithalat ve ihracatta azalışlar devam etmektedir.

İhracat gelirlerinin yarıdan fazlasını ham petrol ve petrol ürünleri'nden elde ettiği gelirlerden oluşmaktadır. Diğer önemli ihrac kalemleri fosfat, pamuk buğday ve diğer tarımsal ürünlerden oluşmaktadır. Son yıllarda işlenmiş tarım ürünleri ihracatında da önemli gelişmeler gözlenmektedir. İhraç edilen ham petrolün yarıdan fazlası Avrupa Birliği'ne yöneliktir. Suriye`nin ülkeler bazında en son yayınlanmış verilerine göre; 1997 yılı ihracatında ilk beş sırayı; İtalya, Fransa, İspanya, Türkiye Lübnan almaktadır. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın % 72`sini oluşturmaktadır.

Suriye`nin uygulanan ekonomik politikalar doğrultusunda, en büyük ithal kalemleri, makina-ekipmanlar başta olmak üzere, otomobiller ve diğer taşıt araçları ile kimyasal mamüllerdir. Önem arzeden diğer ithal kalemleri ise, ara malı niteliğini taşıyan, demir-çelik mamulleri, sentetik ve suni iplikler ile bitkisel yağlar gibi ülkedeki üretimin ihtiyacı karşılayamadığı maddelerden oluşmaktadır. Makina - techizat gibi yatırım malları; Almanya başta olmak üzere, İtalya, Japonya ve ABD`den gelirken, ara mallar`ın büyük bir kısmı Türkiye, İspanya ve İtalya`dan ithal edilmektedir. Suriye, ithalatının yarısından fazlasını AB 'den gerçekleştirmektedir. Suriye`nin 1997 yılındaki ithalatında ilk beş sırayı; Almanya, İtalya, ABD, Fransa ve Türkiye almıştır. Bu 5 ülkeden yapılan ithalatın toplam içindeki payı % 35`e ulaşmaktadır.