TÜRKİYE İLE EKONOMİK İLİŞKİLER

[moments]

TÜRKİYE İLE EKONOMİK İLİŞKİLER
İstatistiklere yansımayan fakat önemlilik arzeden sınır ve bavul ticareti de dikkate alındığında, ülkemiz açısından Suriye`nin dış ticaretinde ilk sıralardaki konumumuz önem arzetmektedir. İhracatımızın tamamına yakın kısmı özel sektöre yapılmaktadır. Başka bir deyişle, Suriye ithalatının % 40'ı devlet tarafından yapılmakta olup, bu sektöre ihracatımız yok denecek kadar azdır. Bu nedenle, Suriye'ye yönelik ihracatımız, özel sektörün yaptığı ithalat içinde değerlendirildiğinde, ülkemizin payı daha da yüksek olmaktadır. Nitekim, Suriyeli firmalar ülkemizin sanayileşme düzeyini bilmekte, mallarımızın kalitesini, standartlarını beğenmekte ve fiyatlarımızı cazip bulmaktadırlar. Suriye pazarında ülkemiz menşeli mallara olan talep her zaman canlılığını muhafaza etmektedir. Suriye, ülkemizden bitkisel yağ, sentetik iplikler, demir-çelik mamulleri, çimento, başta olmak üzere, genellikle ara malı niteliğindeki malları almaktadır. Son yıllarda kimyasal mamuller ve makina ekipman ihracatımızda da önemli artışlar gözlenmektedir.

Suriyeli özel sektör yatırımcılarının sermayeleri yetersizdir. Bu nedenle küçük ölçekli yatırımlara yönelmişlerdir. Bu durum, kompüterize olmuş, büyük ölçekli gelişmiş ülkelerin yatırım mallarına göre, ülkemiz menşeli makina ekipman elekrikli-cihazlar vb. yatırım mallarını avantajlı konuma getirmektedir. Coğrafi yakınlığı iyi bir şekilde değerlendirmek isteyen Suriyeli firmalar, makina-techizat ve ara malların alımında ülkemiz mallarını tercih etmektedirler. Suriye`nin sanayileşme stratejisi içerisinde ve ithal ikamesine yönelik yatırım politikaları doğrultusunda, firmalarımızın Suriye pazarına yönlendirilmesi ve teşvik edilmesi halinde, bu ülkeye olan ihracatımızda, başta makina-ekipman olmak üzere, önemli artışların olacağına inanılmaktadır. Firmalarımızın, Suriye`de girişecekleri, öncelikle gıda sanayii sektöründe ortak yatırımlarla, Ortadoğu pazarında geniş kapsamlı ve kalıcı bir şekilde yer edinebilmeleri ve bu sektöre teknoloji transferini gerçekleştirebilmeleri mümkün görülmektedir. Halen, firmalarımızın-az sayıda da olsa- Halep`te ve Şam`da, Suriye`li firmalarla ortak yatırım girişimleri bulunmaktadır. Suriye'den başta ham petrol olmak üzere, ham pamuk, buğday ve ham deriler ithal edilmektedir. Son yıllarda bu ülkeden yapılan ithalatımızda görülen artış, ham petrol ithalinden kaynaklanmaktadır. Genellikle tarımsal hammaddeler konusunda firmalarımız Suriye mallarına ilgi duymaktadırlar. Özellikle, buğday ve pamuk firmalarımız tarafından tercih edilmektedir.

İki ülke ticaretinin geliştirilmesini teminen, kamu ihalelerine etkin katılım sağlanmalıdır Suriye ithalatının yaklaşık % 35 - 40`ı kamu tarafından ihale yoluyla gerçekleştirilmekte olup, ihaleler önemlilik arz etmektedir. Firmalarımız teminat mektupları ile banka muamelelerine ilişkin masrafların yüksek olması nedeniyle, ihalelere katılmada çoğu kez isteksiz davranmaktadır. Gerek kamu ihaleleri için gerekse Türk firmalarına Suriye`de yapacakları -Joint Venture- yatırımlarında kullanılmak üzere uzun dönemli ucuz kredi imkanları araştırılmalıdır. İki ülke arasında ulaştırma sahasındaki imkanlar geliştirilmelidir. İki ülke arasında akt edilmiş bir ulaştırma anlaşması bulunmakla birlikte geniş kapsamlı değildir. Suriye`den transit geçiş ücretleri pahalıdır, (yaklaşık 1.500 $/Tır). Suriye`ye mal getiren Türk Tırları ise yaklaşık 250-270 $ ayak bastı parası ödemektedirler. Bu da, mamullerimize ton başına 10-12 $ yük getirmektedir. Fiyatlarımız rakiplerimizin fiyatlarına göre ucuz olduğu halde, mamullerini genellikle deniz yoluyla getirdiklerinden, pazarda rekabet şansımız etme şansımız azalmaktadır. Irak üzerinden Körfez Ülkelerine geçiş yolunun kapalı olduğu dikkate alındığında, Suriye ile taşımacılık konusunda yapılacak geniş kapsamlı bir anlaşmanın, Ortadoğu'ya yönelik ihracatımızın yanında bu ülkeye yük taşımacılığını da olumlu etkileyecektir. Bu konuda, 1999 Yılının Mayıs ayında Şam'da Karma Ulaştıma Toplantısı gerçekleştirilmiş olup, iki ülke arasındaki kara, hava, deniz ve demiryolu taşımacılığında mutabakat zaptı imzalanmıştır.

Teknik seviyede ilgili kuruluşlar görüşmelerini sürdürmektedir. Suriye 11.7.1999 tarihinde TIR anlaşmasını imzalamış olmakla birlikte henüz uygulamaya geçmemiştir. Suriye`de bankacılık devletin elinde olup hiç bir ülkeyle bankacılık anlaşması bulunmamaktadır. Transferler genellikle 3.ülkeler üzerinden yapılmakta bu da zaman almaktadır. Bu nedenle, bankacılık anlaşması yapılmalıdır. Suriye dış ticaretinde ülkemiz ilk beş ülke arasında yer almaktadır. Ülkemiz dış ticaretinde ise Suriye 30-40. sıralardadır. Başka bir deyişle ülkemiz Suriye açısından önemli bir konumdadır. Coğrafi yakınlık ve iki toplum arasındaki derin tarihi bağlar ticaretimizin gelişmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu çerçevede; Suriye ile olan ticaretimize "özel önem" verilmelidir. Suriye, ülkemiz açısından, Ortadoğu ülkeleri arasında, teknoloji transfer edilebilecek tek ülke konumundadır. Suriye, Ortadoğu ülkelerinde de kalıcı ve genişleyici bir pazar oluşturulmasında, ülkemiz açısından önemli bir konumda bulunmaktadır.