YENİ DÖNEM

[moments]

YENİ DÖNEM
Esed'den sonra bu ülke ile Türkiye arasında çok köklü değişikliklerin olabilirliği, özellikle Suriye tarafının önceliklerinin değişmesine bağlıdır. Suriye'nin teröre olan desteğinin Türkiye tarafından deşifre edilmesi, bu ülkenin taleplerine yönelik iddialarına uluslar arası diplomaside yer bulmasını da güçleştirmiştir. Bu yönü ile Suriye eskiye göre kuzey komşusu karşısında daha da güçsüz durumdadır. Hatay ve Fırat konusundaki taleplerini en azından yakın bir gelecekte yüksek perdeden seslendirmeyecektir.. Suriye hariciyesinin asıl yumuşak karnı ise, ülkenin iç istikrarsızlığa gebe olmasıdır.

Esed sonrasında bu ülkeyi çok ciddi sorunların beklediği açıktır. Geride kalan dönemin dış ilişkilerde bıraktığı tortulara ileveten, aralarında inanç ve siyasal görüşer bakımından derin farklılıklar bulunan çeşitli etnik unsurların muhtemel hareketliliği, bu ülkede çok ciddi sorunlara ve hatta siyasal bölünmelere imkan sağlayacak niteliktedir. Suriye üzerine inceleme yapan uzmanların ortak bir tesbiti olarak, etnik ve mezhebi temellere dayalı, yaşanabilecek bir bölünme sürecinde Golan, Hauran ve Kuzey Ürdün bölgesinde Dürzilerin; sahile yakın bölgede Nuseyrilerin; Hama, Humus ve Şam bölgesinde ise Sünnilerin müstakil hareket etmeleri ihtimalini ciddi olarak dikkate almak gerekir. Böyle bir gelişmeyi engellemek durumundaki Baas rejimini, eskisi kadar güçlü kılacak avantajlar mevcut değildir. Yönetimi şimdilik elinde bulunduran Nuseyri azınlığın, ne 1970'lerdeki uluslararası konjüktüre benzer nitelikte, ne de Sünni çoğunluk karşısında, karizmatik bir kişilik etrafında bütünleşmiş bir toplumsal desteği vardır. 1982'deki Hama katliamının baş aktörü olarak bilinen, Rifat Esed başta olmak üzere Nuseyri ittifakının güç unsurlarının da kendi içinde bir egemenlik mücadelesi yaşayacağı kesin gözükmektedir.

Bu bağlamda, Esed'in en güçlü mirasçısı oğul Beşşar gözükse de, işlerin kolay olmayacağı anlaşılmaktadır. Anlatılanlara bakılacak olursa, Beşşar Esad liberal kültür ortamında yetişmiştir ve babasının bıraktığı gerginlik politikasına da alışık değildir. Rejimi oluşturan güç merkezleri, onu bu konuda yetersiz görürlerse alternatif bulmakta zorlanmayacakları açıktır.

Ortadoğu'da yeni bir istikrarsızlık adasının oluşmasından elbetteki Türkiye'nin de diğer İslam ülkelerinin de bir fayda temin edemeyeceği, hatta olası bir Suriye bunalımının bölgeyi her bakımdan olumsuz yönde etkileceği kesindir. Suriye'nin parçalanması, ancak bölgede genişleme stratejisi güden İsrail'in ve Ortadoğu'da terör ve istikrarsızlığı silah pazarı olarak gören ülkelerin işine yarar. Böyle bir oluşum, Çin'in, Rusya'nın, ABD'nin ve bazı Avrupa ülkelerinin bölgeye doğrudan müdahelesi anlamına gelir ki, bu her bakımdan Ortadoğu'daki güç dengelerinin duruşlarını değiştirebilir.

Bu bakımdan Suriye'deki etnik ve mezhebi kimliğe dayalı kesimlerin konsensüsünü sağlamış, iç barışını ve özgürlük ortamını kurmuş demokratik bir Suriye, başta ülkemiz olmak üzere iyi niyet taşıyan herkesin temennisi olmalıdır.